کاربرد اکسترودر های مختلف در صنایع مختلف

امروزه با گسترش علم و تکنولوژی ، تجهیزات ویژه تولید محصولات، گسترش زیادی یافته است. اکسترودر ها از جمله تجهیزات و دستگاه های خاصی مخصوص تولید محصولات پلاستیکی و غذایی و دارویی و … است درحالت کلی میتوان گفت اساس کار همه انواع این دستگاه ها شبیه به یکدیگر بوده بدین صورت که در همه آن ها ، مواد اولیه داخل قیف مخزن ریخته میشود و سپس از آنجا به قسمت نهایی دستگاه منتقل شده و نهایتا مواد به صورت مذاب از داخل  دهانه دستگاه خارج شده و وارد قالب مورد نظر میگردد . با توجه به اهمیت زیاد دستگاه اکسترودر در صنایع مختلف ، در این مقاله از گروه صنعتی بهساز پلیمر به بررسی انواع اکسترودر و کاربرد های آن در صنایع مختلف میپردازیم … تا انتها همراهمان باشید .

اکسترودر چیست ؟

قبل از این که با کاربرد این دستگاه آشنا شود بایستی نیاز است این دستگاه را بشناسید ، اکسترودر در لغت به معنای ترکیب و مخلوط نمودن است. برای تولید محصولات با اشکال مختلف ، از اکسترودر استفاده میشود. از این دستگاه برای ایجاد محصولات مختلف غذایی و لاستیکی و پلاستیکی و … کمک میگیرند. همانگونه که گفته شد دستگاه اکسترودر دارای انواع مختلفی میباشد. در کل اکسترودر ها طبق ساخت به دو نوع تک مارپیچ  ( ماردون ) یا دو مارپیچ ( ماردون ) تقسیم بندی میشوند.

طبق عملکرد اکسترودر ها ، انواع اکسترودر ها به دو نوع سرد و گرم تقسیم بندی میشوند

که البته لازم به ذکر است اکسترودر های بازیافت پلاستیک تماما همه آن ها از نوع اکسترودر گرم میباشند. که در زیر به بررسی هریک از آنها میپردازیم …

اکسترودر سرد :

این نوع از دستگاه های اکسترودر اغلب برای تولید مواد خوراکی نظیر ماکارونی و خمیر مورد استفاده قرار میگیرد. سرعت تولید در این دستگاه ها بسیار آهسته تر از ماشین آلات مشابه آن میباشد و در فرآیند تولید محصول، به وسیله اکسترودر سرد، محصول مورد نظر بدون این که دمای آن تغییر یابد به یک ماده نواری شکل تبدیل میگردد و متورم میشود. در چنین حالتی ، دستگاه اکسترودر بایستی دنده های عمیقی داشته باشند تا بتوانند با اصطکاک پایین ، محصول مورد نظر خود را اکسترود کنند.

استفاده از دستگاه اکسترودر سرد اغلب بهترین گزینه برای تولید مواد خوراکی میباشد که لازم به ذکر است انتخاب چنین دستگاه هایی بایستی کاملا به وسیله متخصصین صورت بگیرد.

اکسترودر های گرم

برخلاف اکسترودر های سرد، اکسترودر های گرم در هنگام فرآیند پخت بایستی از گرما استفاده کنند. در اکسترودر گرم بایستی مواد اولیه را در یک محفظه قرار دهیم . همچنین ممکن است مواد اولیه در یک مخزن دوجداره که حالت مارپیچی دارد هم قرار بگیرد .در برخی اکسترودر های گرم ، برای گرم کردن مواد اولیه از عناصر گرما دهنده القایی استفاده مینمایند. انتخاب نوع دستگاه اکسترودر داغ کاملا مربوط به نوع کسب و کار و تولیدی محصول شما دارد . درچنین حالتی در اثر ایجاد اصطکاک بین ماردون و محصول ، گرمای بسیاری تولید میگردد. در این حالت بخاطر تراکم ناشی از افزایش قطر ماردون و کاهش تعداد خانه های آن ، فشار ایجاد میشود و اغلب برای اعمال فشار بیشتر ، از مخزن هایی که داخل آن مارپیچ هایی با قطر کاهش دهنده نصب شده است استفاده میکنند. قرار دادن یک سری محدودیت در پله های مارپیچ ، باعث اعمال فشار بیشتر خواهد شد، این مدل برای تولید گرانول های پلاستیک مورد استفاده قرار میگیرند که به آنها اکسترودر گرانول میگویند.

اکسترودر های ساده یا تک ماردون

میزان انتقال مواد از داخل این اکسترودر ها به درصد اصطکاک ایجاد شده بین مخزن و مواد بستگی دارد . بدین صورت که موادی که برای حرکت آن ها به سمت جلو است با توجه به نقش مارپیچ و انواع حرکت های پس رونده در داخل مخزن پیش میروند در این حالت فشار ایجاد شده بر اثر افزایش میزان آن در پشت منفذ قالب و همچنین جریان مواد موجود بین مخزن و مارپیچ قابل تنظیم میباشد.

اکسترودر های تک مارپیچ با توجه به میزان برشی که در صنایع غذایی و مواد غذایی ایجاد میکنند، به سه نوع زیر تقسیم بندی میگردند:

1. کاربرد آن در تولید محصولاتی نظیر ماکارونی و انواع فراورده های گوشتی
2. مخصوص مواد غذایی که نیاز به برش زیاد دارند نظیر خوراکی های تنقلاتی و صبحانه ای
3. دستگاه ویژه محصولات غذایی با برش متوسط نظیر غذاهای حیوانات اهلی

اکسترودر های دو مارپیچ

انواع اکسترودر های دوقلو به صورت 8 انگلیسی داخل مخزن در حال دوران میباشند . اکسترودر های دوقلو با توجه به سمت و سوی دوران و مسیری که ماردون ها در آن جا دایره شکل شده، تقسیم میگردد. اغلب از مارپیچ های دایره شکل در فرآوری محصولات غذایی استفاده میکنند. مواد داخل این دستگاه طبق دوران مارپیچ به سمت جلو حرکت میکنند و این امر منجر به وجود آمدن حلقه اختلاط میشود در نتیجه این فرآیند، مواد داخل مخزن دچار دوران نمیشوند.

مزایای اکسترودر دو مارپیچ

استفاده از این نوع اکسترودر ها با توجه به ساختی که دارند دارای مزایایی میباشد در زیر به برخی از مهمترین مزایای مدل دوقلو اشاره نموده ایم :

1 ) جهت کنترل فشار در این نوع دستگاه ، میتوان مکان آن را به عقب یا جلو تغییر داد

2 ) مقدار موادی که وارد مخزن اکسترودر میشود به مقدار ماده تغذیه شونده و نوسانات مارپیچ ، هیچ گونه وابستگی ندارد.

3 ) این دستگاه قابلیت تولید در رطوبت بالا را داشته و در مورد محصولاتی که دارای لغزندگی میباشند و نمیتوانند به خوبی منتقل شوند، از این نوع دستتگاه بعلت برخورداری از انعطاف بالا، مورد استفاده قرار میگیرند.

کاربرد انواع اکسترودر در صنایع مختلف

ار اکسترودر با توجه به انواع مختلفی که دارا میباشند در صنایع مختلفی برای تولید محصولات استفاده میشود. در زیر به مهمترین کاربرد این دستگاه در صنایع مختلف اشاره نموده ایم :

صنعت پلاستیک سازی :

دستگاه اکسترودر در تولید انواع محصولات پلاستیکی نظیر لوله ها و فیلم های pvc و pp ، لوارم خانگی پلاستیکی و … دارای کاربرد میباشند.

صنایع غذایی :

از آن ها در تولید محصولات غذایی نظیر انواع پفک ها و سایر تنقلات دیگر استفاده میشوند.

تولید چسب ها :

از نشاسته با بکار گیری از اکسترودر چسب تولید میکنند.

روغن گیری :

تولید انواع روغن با استفاده از این دستگاه صورت میگیرد.

خورام دام و طیور :

جهت اکسترود کردن خوراک دام برای سود آوری زیاد از دستگاه اکسترودر استفاده میگردد.

جمع بندی و سخن نهایی

از دستگاه اکسترودر در تولید محصولات مختلفی استفاده میشوند در واقع هریک از انواع این دستگاه های اکسترودر با توجه به خاصیت ویژه ای که دارا میباشند ، در تولید محصول خاصی کاربرد دارند. همانطور که گفته شد این دستگاه ها با توجه به عملکردی که دارندبه دو نوع اکسترودر گرم و سرد تقسیم بندی میشوند . در اکسترودر های گرم در تولید انواع محصولات غذایی نظیر پفک و سایر تنقلات استفاده میشود . در اکسترودر های سرد در تولید انواع خمیر های شیرین و ماکارونی استفاده میشود . در یک دسته بندی دیگر، اکسترودر ها به دو نوع ساده و دو قلو تقسیم بندی میشوند. لذا میتوان گفت نقش اکسترودر در تولید و صنعت بسیار زیاد است.