در زیر به برخی از پلیمر های مورد استفاده در صنعت پزشکی میپردازیم.

1 ) پلی یورتان ها

پلی یورتان ها دارای خاص مکانیکی و خون سازگاری خوبی دارا میباشند و بدین دلیل از بهترین مواد برای ساخت وسایل پزشکی میباشند. قابلیت استرلیزه کردن با اشعه و گاز اکسید اتیلن، مقاومت بسیار عالی در مقابل چربی ها ، وضوح و شفافیت مناسب، منجر شده تا از پلی یورتان در ساخت پوشش های خون سازگار، ظرف های دستگاه های خونی و لوله تزریق داخلی و پمپ های خون و بطن های مصنوعی قلب ، کتتر ها و لوله و استفاده از ظرف هایی برای محلول های تزریق داخل رگ، پروتز های جراحی و پوشش های بندآورنده جریان خون ، انواع پانسمان های جراحی و پمپ قلب مصنوعی و سایر وسایل یاری کننده قلب و دریچه قلب و چسب بافتنی و … بکار گرفته شود .

پلی یورتان ها دارای خاصیت ضد انعقادی بالاتری از سایر پلیمرهای زیست سازگار میباشد. با فلورینه کردن پلی یورتان ها، میتوان به خاصیت عالی خون سازگاری دستیابی پیدا کرد. ساختمان های گریز از آب زنجیره های فلوئور کربن ، جدایی فازی را در پلی یورتان ها آسانتر و نتیجتا خون سازگاری را بهتر میکند. پلی یورتان ها خیلی بادوام تر از سایر الاستومرها میباشند و اولین انتخاب برای کاشت ها قلب و عروق میباشند. ایجاد لخته های خونی مانع اصلی استفاده از پلی یورتان بعنوان پروتز قلبی_عروقی میباشد. مسئله عفونت وسایل کاشته شده مسئله بسیار جدی میباشد زیرا در هنگام عفونت، مرکز اصلی کاشته شده به آنتی بیوتیک پاسخ نداده و بایستی بافت کاشته شده برداشته شود. اما در کل میتوان گفت تمام پلی یورتان های تجاری قابل استفاده در کاربرد های پزشکی نمیباشند و این موضوع با الزامات و استاندارد های مربوط به خود بررسی میگردد

 2) سیلیکون ها 

سیلیکون ها در محدوده ی وسیعی از درجه حرارت پایدار میباشند ، در برابر اوزون و روغن های داغ، مقاوم بوده و دارای خاصیت دی الکتریک بسیار خوب و طول عمر بسیار بالایی میباشند. تجهیزاتی نظیر لنز ها و لوله های اندوسکوپی معده و مفاصل انگشت و قلب مصنوعی و چسب زخم معده و … از سیلیکون ها ساخته میشود. سیلیکون ها در بسیاری از مواد دارورسانی نیز بکار گرفته میشود.

دسته جدیدی از کوپلیمر های سیلیکون – یورتان تولید شده است که در مقایشه با پلی یورتان ها ، دارای پایداری زیستی و ، زیست تخریب پذیر و پایداری گرمایی و حرارتی بهتری میباشند.

3 ) پلی کربنات ها

پلی کربنات دارای مقاومت زیادی در مقابل ضربه دارا میباشد و دارای وزن کمتر و انعطاف پذیری بالایی است و به شیشه ترجیح داده میشود، علاوه بر این ، شفافیت و مقاومت در مقابل دماهای بالا منجر شده پلی یورتان در صنایع دارویی کاربرد وسیعی دارا باشد و سختی و استحکام بالا منجر شده پلی کربنات به یک رقیب جدی برای فلزات در کاربرد ابزار جراحی مورد استفاده قرار بگیرند.

4 ) پلی استایرن

پلی استایرن ها اغلب شفاف، شکننده و دارای دمای ذوب پایین و سخت میباشند ، اغلب در بسته بندی حفاظتی ظروف و درپوش و بطری و تجهیزات پزشکی مورد استفاده قرار میگیرند. تجیزاتی نظیر ، لوله های آزمایش و ظروف نگهدارنده سرم و لوله نگهدارنده خون و …

5 ) پلی اولفین ها

هزینه اندک و انعطاف پذیری مناسب و نفوذ پذیری پایین در مقابل آب ، مقاومت در برابر چربی ها و مواد شیمیایی و عایق الکتریکی بودن و استحکام کششی و فشاری خوب ، منجر شده این مواد در ساخت انواع فیلم ها و لوله ها و ظروف بسته بندی و کیسه های خون و شیشه دارویی کوچک و مفاصل ران ، بطری و … بکار برده شود.

6 ) پلی ونیل کلراید

این نوع از پلیمر ها، دارای شفافیت و انعطاف پذیری و زیست سازگاری و کم هزینه و دارای قابلیت شکل پذیری بالا برخوردار میباشد.

پلی ونیل کلراید یا pvc در ساخت انواع ظروف انعطاف پذیر ، دریچه های کنترل و ظروف تزریق قطره ای ، کیسه ی خون و قلب مصنوعی و ساخت انواع اعضای مصنوعی و … کاربرد دارد. در میان تمامی پلیمرهای مصرف شده در بسته بندی ، pvc سهم کمتر از ده درصد را دارا میباشد و کاربرد آن در سه قسمت مصارف پزشکی و بسته بندی مواد غذایی و مصارف غیر خوراکی تقسیم بندی میشود.

7) کو پلیمر اکریلونیتریل بوتادی ان استایرن

کو پلیمر اکریلونیتریل بوتادی ان استایرن پایداری مناسبی در مقابل تابش ، سخت و مقاوم در برابر مواد شیمیایی میباشد و به عنوان مسدود کننده عروق و سرنگ و پنس جراحی و … مورد استفاده قرار میگیرد.

8 ) پلی سولفون ها

پلی سولفون ها مواد شفافی و روشنی میباشند که دارای مقاومت حرارتی بالا در مقابل تنش های محیطی و غیر قابل هیدرولیز شدن میباشند. از معایب مهم آن ها در مقایسه با سایز پلیمر های مهندسی، قیمت آن میباشد از پلی سولفون ها برای ساخت غشا دیالیز، غشا صافی و وسایل جراحی و … مورد استفاده قرار میگیرند.

9 ) پلی استال

پلیمری سخت و با استحکام بالا میباشد که در ساخت شیر و برخی اجزای تشکیل دهنده پمپ های آسمی مورد استفاده قرار گرفته شود.

10 ) آکریلیک ها

این مواد بخاطر قیمت ارزان آن، سطح سخت جهت ساخت لوله های رابط ، پلیمر های دندانی و پیوند های داخل چشمی و … بکار برده میشود.

11 ) پلیمر های سلولزی

وضوح و روشنی و جلای سطح مناسب منجر شده در ساخت غشاهای دیالیز، صافی های هموپرفیوژن، مجاری داخل رگی کاربرد داشته باشد.

12 ) پلی آمیدها

پلی آمیدها و کوپلیمر‌‌‌‌ های آن ها، موادی بلوری میباشند دارای استحکام بالا و دارای درجه الاستیسیته بالا ، جاذب قوی رطوبت ، بسیار مقاوم در مقابل پیچ و تاب ، حساس در برابر فشار و مقاوم در برابر گشتاور میباشد و در ساخت کتترها و بخیه ها و … استفاده میشوند.

13 ) پلی متیل متا کریلات

شفافیت بالا، دارای زیست سازگاری مناسب و سختی سطح عال و خاصیت مکانیکی مناسب منجر شده این ماده در ساخت لنزهای تماسی و خمیر ساخت مفاصل و قرنیه مصنوعی و دندان مصنوعی و …. مورد استفاده قرار بگیرند.

14 ) پلی تترافلورواتیلن

پلی تترافلورواتیلن دارای مقاومت بسیار عالی در مقابل حرارت بالا و فرسایش داشته و دارای ضریب اصطکاکی پایینی میباشد و از خاصیت الکتریکی و مقاومت سایش بالایی برخوردار میباشد و در ساخت پوشش های سطحی ، پوشش پیچ و پلاک های ارتوپدی و پیوند رگ و … کاربرد دارد.

سخن پایانی :

نقش انواع پلیمر ها در تولید تجهیزات پزشکی، به ویژگی های فیزیکی و شیمیایی هریک بستگی دارد و برهمین علت در بسیاری از موارد ، با پلیمرهایی مواجه میشویم که هم در ساخت تجهیزات پزشکی و هم در ساخت اعضای مصنوعی بدن بکار میرود.